H2S04 H20 topi się w 8,5°C, dalsze dwa, a mianowicie H2S04 2H20 i H2S04 4H20 topią się w temperaturach znacznie niższych, pozostałe zaś, zawierające 6 lub 8 cząsteczek wody na 1 cząsteczkę kwasu, są trwałe jedynie w bardzo niskiej temperaturze i rozpadają się przed osiągnięciem temperatury topnienia. Pierwsze dwa hydraty ze względu na ich strukturę, określoną metodami optycznymi, należy uważać odpowiednio za wodorosiarczan, H30+ HSO,t i siarczan hydronowy (H30+)2S0“-

Podtlenek azotu jest związkiem endotermicznym i dlatego łatwo ulega rozkładowi na tlen i azot, np. podczas przepuszczania go przez , rozżarzone do czerwoności rury lub pod wpływem wyładowań elektrycznych: – 2N2t) = 257, + 02 + 2 19,65 kcal.

Kwas węglowy zachowuje się jako słaby kwas dwuzasadowy. Jeśli przyjąć, że całkowita ilość dwutlenku węgla w roztworze znajduje się pod postacią kwasu węglowego, otrzymuje się dla obu jego stałych dysocjacji elektrolitycznej w 18°C następujące liczby: [Hinco-J, [H2C03]=[H-]-[con=5!2,10-11,

Fluorowce łączą się z fosforem bepośrednio, tworząc związki typu PX3 i PXs, w których fosfor występuje z wartościowością 3 lub 5. Chlor i jod tworzą ponadto związki o wzorze Znane są też połączenia o wzorze ogólnym POX3, zawierające oprócz fluorowców tlen. Własności fizyczne fluorowcowych związków fosforu zestawione są w tablicy 49. Poza umieszczonymi tam związkami istnieją też halogenki mieszane, jak np. PFC12, POCl2Br i in.

Pod względem rozpowszechnienia fluor stanowiący 0,027°/o dostępnej człowiekowi materii zajmuje wśród wszystkich pierwiastków dziewiętnaste, a wśród fluorowców drugie miejsce. Najbardziej rozpowszechnionymi minerałami fluoru są: fluoryt — CaF2, apatyt — 3Ca,i(P04)2 CafF.Cl) oraz kriolit — Na:|AlF6, występujący w szczególnie dużych ilościach w Grenlandii. Niewielkie ilości fluoru w postaci fluorku wapniowego zawarte są w kościach, przede wszystkim w emalii zębów.

W zwykłej temperaturze dwutlenek węgla jest gazem bezbarwnym o słabym kwaskowym zapachu. Jest on przeszło 1,5 raza cięższy od powietrza, dzięki czemu w pomieszczeniach, gdzie wydziela się dwutlenek węgla, gromadzi się on w dolnych warstwach. Również wytwarzając CO2 w aparacie Kippa, można na czas krótki zbierać go w naczyniach otwartych, umieszczając rurkę wylotową niedaleko dna naczynia.

Czterochlorek siarki, SCI4, jest trwały tylko w niskich temperaturach. Tworzy się przez działanie ciekłego chloru na dwu- chlorek siarki poniżej — 30°C jako bladożółta masa krystaliczna, ulegająca w temperaturze pokojowej całkowitemu rozkładowi na SC12 i Cl2. Z wodą hydrolizuje na S02 i chlorowodór, lecz bez wydzielenia siarki.

Antymon nie należy do pierwiastków bardzo rozpowszechnionych. Głównym jego minerałem jest błyszcz antymonowy (antymonit), Sb2S3, występujący w większych ilościach przede wszystkim w Chinach, a także w Japonii, Meksyku, Boliwii, Czechosłowacji i Jugosławii. Antymon wchodzi również w skład niektórych tiosoli zawierających poza tym ołów, miedź lub srebro, jak np, pirargiryt Ag3SbS3, jamesonit 2PbS SbÄ bournonit (Pb,Cu2)3{SbS3)2, chalkostybit CuSbS2 i in. Nieco rzadziej spotyka się tlenki antymonu: regularny senarmontyt, Sb203, rombowy walentynit o tym samym składzie oraz serwantyt, Sb2C>4. W stanie rodzimym antymon występuje niekiedy w stopie z arsenem jako minerał allemontyt.

Otrzymany w procesie kontaktowym trójtlenek siarki ulega zwykle natychmiast dalszej przeróbce na kwas siarkowy (§ 151). W stanie czystym przedstawia on bezbarwną masą krystaliczną, z wyglądu podobną do lodu, topnieiącą w 16,85°C i wrzącą w 44,8°C (y-SOg). Gęstość jego w 13°C wynosi 1,995 g/cmi, w 20°C (w stanie ciekłym) — 1,97 g/cm3. Paruje już w zwykłej temperaturze, tworząc na powierzchni ciężkie białe dymy. Podczas dłuższego przechowywania, zwłaszcza pod wpływem niewielkich ilości wody 7-SO3 przekształca się w inną odmianę, mającą postać cienkich włókien o połysku jedwabistym. Ta druga, ,,azbestowa” odmiana (P-SO3) ma wyższą temperaturę topnienia niż odmiana poprzednia „lodowata” (32,5″C). Po destylacji przekształca się z powrotem w odmianę y. Istnieje jeszcze jedna odmiana, trudna do otrzymania w stanie czystym (a-S03), podobna od odmiany f), lecz topniejąca dopiero w 62,3°C.

Ciężar cząst. 44,01, tt. (5 at) = —56,603°C, t. subl, = — 78,48°C, t. kryt = +31,3°C, ciepło topnienia = 2,24 kcal/g-cz., ciepło parowania (—56°C) = 6,0 kcal/g-cz., ciepło sublimacji ( — 78°C) = 3,88 kcal7g-cz., dc,20°,sr,,5nb = 0,766 g/cm3, D™0 = 1,9768 g/1, cipow 1,529.

Ta sama sól zespolona powstaje też przez rozpuszczenie w tiosiarczanie sodowym nierozpuszczalnych w wodzie związków chlorowcowych srebra. Korzysta się z tego w fotografii, gdzie tiosiarczan stosuje się jako tzw. utrwalacz dla usunięcia nadmiaru nierozlożonego bromku srebrowego z klisz po „wywołaniu” (§ 336).

Siarka tworzy kilka odmian alotropowych. Odmiana trwała w zwykłej temperaturze, zwana siarką rombową lub siarką a, jest substancją stałą, przeświecającą, barwy żółtej, krystalizującą w postaci ośmiościa- nów układu rombowego. Gęstość jej wynosi 2,06 g/cm3. W wodzie jest prawie nierozpuszczalna, rozpuszcza się nieco w cieczach organicznych, jak alkohol, eter, benzen, a szczególnie w dwusiarczku węgla, CS2. W 100 częściach CS2 w 0°C rozpuszczają się 24 części, a w 22°C — 46,1 części siarki Obficie również rozpuszcza siarkę chlorek siarki, S2CI2.

Obecnie praktycznie, całkowitą ilość chloru spotykaną w handlu otrzymuje się jako produkt uboczny podczas elektrolizy chlorku sodowego lub potasowego, prowadzonej w celu otrzymania odpowiednich wodorotlenków. Chlor wydziela się wówczas na anodzie, w roztworze zaś dokoła katody gromadzi się wodorotlenek z równoczesnym wywiązaniem się gazowego wodoru (§ 306).

Drugą odmianę alotropową węgla — grafit — spotyka się w przyrodzie w ilościach daleko większych. W niektórych krajach, jak np. na Cejlonie, Madagaskarze, we wschodniej Syberii, w Stanach Zjednoczonych, występują znaczne pokłady tego minerału. Mniejsze znaczenie mają złoża europejskie. Najbardziej znane z nich położone są koło Passau na pograniczu Bawarii i Austrii. W pokładach tych grafit występuje niekiedy w postaci kryształów kształtu sześciokątnych blaszek barwy ciemnoszarej z połyskiem metalicznym, o wyraźnie zaznaczonej łupli- wośći w kierunku równoległym do podstawy. Częściej jednak tworzy on masy zbite, ziemiste lub o strukturze łuskowa tej. Pod względem własności fizycznych jest zupełnie niepodobny do diamentu. Jest znacznie lżejszy, nieprzezroczysty, bardzo miękki, tłusty w dotyku i mażący. W odróżnieniu od diamentu jest dość dobrym przewodnikiem ciepła i prądu elektrycznego.