Monthly Archives Czerwiec 2017

Jako związek wybitnie egzotermiczny, dwutlenek węgla jest w zwykłej temperaturze substancją bardzo trwałą. Ogrzany jednak powyżej 1500°C, ulega częściowej dysocjacji na tlenek węgla i tlen: – 2C02i=t2C0 + Oa— 2 67,56 kcal.

Ilości poszczególnych produktów destylacji rozkładowej węgla kamiennego zależą z jednej strony od sposobu jej prowadzenia, w szczególności od temperatury ogrzewania, z drugiej zaś — od rodzaju materiału wyjściowego. Destylację rozkładową prowadzi się przeważnie w temperaturach 1000°C i wyższej. Nie wszystkie gatunki węgla nadają się w równej mierze do tego procesu. Jedne gatunki dają duże ilości produktów lotnych, 30—40% na wagę węgla, oraz koks mało lub wcale nie spieczony o małej wytrzymałości mechanicznej, nadający się co najwyżej do celów opałowych. Są to węgle gazowe i gazowo-płomienne. Stosuje się je głównie w gazowniach do wytwarzania gazu świetlnego. Z innych znów gatunków, tzw. węgli koksowych, otrzymuje się dobrze spieczony, twardy koks (koks hutniczy), lecz mniejsze ilości gazu 20— 30%). Zakłady przemysłowe nastawione na produkcję przede wszystkim dobrego koksu hutniczego noszą nazwę koksowni. W urządzeniach technicznych różnią się one od gazowni tym głównie, że destylację węgla prowadzi się w specjalnych piecach komorowych, ogrzewanych gazami spalinowymi, przepływającymi kanałami w ściankach komór. W gazowniach natomiast ogrzewa się węgiel w stalowych retortach różnych systemów z wykładziną z ogniotrwałych materiałów krzemionkowych. Jedynie w wielkich gazowniach stosuje się piece komorowe podobne do używanych w koksowniach. Zresztą w nowszych zakładach różnice w instalacjach technicznych gazowni i koksowni są coraz mniejsze.

Wynika stąd, że w czterotlenku jeden atom fosforu jest trój-, a drugi — pięciowartościowy. Czterotlenek nie może być uważany za bezwodnik kwasu podfosfo- rowego, H4P206 {por. niżej), z którego da się formalnie wyprowadzić przez odjęcie dwóch cząsteczek wody.

Rzeczywisty chemizm procesu komorowego jest znacznie bardziej skomplikowany i dotychczas jeszcze nie wyświetlony we wszystkich szczegółach, pomimo że metoda komorowa stosowana jest w przemyśle już prawie od 200 lat. Według L u n g e g o pod działaniem HN03 lub N02 na dwutlenek siarki tworzy się początkowo kwas nitrozylosiar- kowy: so2 + HN03 = 0=N—O—SO3H lub – 3N02 + 2SOa + IIjO = 20NQS0aH + NO.

Lebeau i Damiens (1927) otrzymali fluorek tlenu przez, działanie gazowym fluorem na rozcieńczony roztwór wodorotlenku sodowego: 2NaOH + 2Fa= 2NaF 4 H,0 + OFa.

Pośrednio – tworzą się podczas spalania tlenki azotu, zwłaszcza gdy prowadzi się mieszaninę amoniaku i powietrza nad katalizatorami, z których szczególnie aktywny okazał się katalizator platynowy w postaci siatki drucianej (por. § 178).

Atomy wodoru w acetylenie mogą być wymienione na atomy różnych metali. Przepuszczając acetylen przez amoniakalny roztwór soli miedziawej otrzymuje się czerwonobrunatny osad acetylenku miedzia- wego, Cu2C2. Reakcja ta może służyć do wykrywania acetylenu w gazach. Z soli srebrowej powstaje w analogicznych warunkach biały serowaty osad acetylenku srebrowego, Ag2C2. Oba te związki są silnie wybuchowe. Własności tej nie mają inne acetylenki, m. in. acetylenek, czyli węglik wapniowy, CaC2, zwany w handlu karbidem. Otrzymuje się go w piecach elektrycznych w temperaturze 2000°C działaniem węgla na tlenek wapniowy: CaO + 30 = CaC2 + CO.

Polon, zajmujący ostatnie miejsce w rodzinie siarkowców, był historycznie pierwszym spośród pierwiastków silnie promieniotwórczych, odkrytych przez małżonków Curie w 1898 r. Wobec dość krótkiego okresu półtrwania (138,4 dnia) nie był dotychczas otrzymany w większych ilościach. Mimo to udało się poznać ogólne jego własności. Pod względem chemicznym wykazuje on podobieństwo z jednej strony do telluru należącego do tej samej grupy, z drugiej zaś do swego sąsiada w układzie okresowym — bizmutu z grupy V (1. at. 83),

Przez destylację w próżni można otrzymać stosunkowo stężone roztwory kwasu podchlorawego. Mają one słabą barwę zielonkawożółtą i osobliwy zapach, wyraźnie różny od zapachu chloru. Kwas podchlorawy jest kwasem bardzo słabym (stała dysocjacji rzędu 10-8) i równocześnie nietrwałym. Ulega on powoli, szybciej pod wpływem światła, rozpadowi z wydzieleniem tlenu i równoczesnym tworzeniem się kwasu chlorowego. Prawdopodobnie cząsteczka kwasu podchlorawego rozpada się początkowo na HC1 i tlen in statu nascendi, który częściowo przechodzi w tlen molekularny, częściowo zaś utlenia nierozłożony kwas podchlorawy na chlorowy. Na tej reakcji polega utleniające działanie wody chlorowej.

W niskich temperaturach kwas tiosiarkowy można przechowywać przez kilka tygodni. W temperaturze pokojowej rozkłada się na siarką, SO2 i kwasy wielotionowe. Wobec NaOH zachowuje się jako mocny kwas dwuzasadowy.

Kwas ten tworzy się przejściowo jako bardzo nietrwały zwązek obok kwasu chlorowego podczas rozpuszczania dwutlenku chloru w wodzie: 2Cio2 + rr2o = ITCIO2 + HCIO3. Jest to kwas slaby. Jego stała dysocjacji wynosi: [HCIO,] '

Ciężar cząst. 20,008 (40,016), tt. = -83,1°C, tw. = + 19,54°C, t. kryt. « + 188°C ciepło topnienia = 1,094, kcal/g-cz., ciepło parowania = 1,79 kcal/g-cz., dr2 = = 0,991 g/ml.