Monthly Archives Maj 2015

Zupełnie czysty kwas azotowy jest cieczą bezbarwną, przeszło 1,5 raza cięższą od wody, krzepnącą w — 41°C na bezbarwną masę krystaliczną i wrzącą w 84°C. W temperaturze wrzenia, a na świetle również i w temperaturach niższych ulega on częściowemu rozkładowi na wodę, tlen i dwutlenek azotu ten ostatni rozpuszcza się w kwasie, zabarwiając go na kolor żółty, a w większych ilościach — na czerwonobrunatny. Z wodą kwas azotowy miesza się w każdym stosunku otrzymane roztwory są znacznie trwalsze niż czysty kwas. Znane są dwa hydraty kwasu azotowego, trwałe tylko w niskich temperaturach: HNO3 H20 (tt. —37,68°C) i HNO3 3H20 (tt. — 18,47°C). Pierwszy z nich ze względu na swoją strukturę powinien być uważany za azotan hydronowy H30 NO3, podobnie jak jednohydraty HCIO/, i H2S04 (§§ 129 i 152). ,

Siarkowodór jest gazem bezbarwnym o bardzo niemiłej woni, po której łatwo rozpoznać jego obecność wśród gazowych produktów gnicia białek, np. zepsutych jaj. Działa on silnie trująco na organizmy wyższych zwierząt i człowieka. Wdychany nawet w niewielkich ilościach wywołuje bóle głowy i nudności. Zawartość w powietrzu 0,05%> (na objętość) siarkowodoru jest już niebezpieczna dla życia. Trujące działanie siarkowodoru polega na redukcji oksyhemoglobiny krwi i wytrąceniu zawartego w niej żelaza pod postacią siarczku. Ze względu na to toksyczne działanie wszelkie prace laboratoryjne z siarkowodorem powinny odbywać się w specjalnie na ten cel przeznaczonych pomieszczeniach („pokoje siarkowodorowe”), w dobrze wentylowanych szafach wyciągowych. W przeciwieństwie do organizmów wyższych zwierząt drobnoustroje, a także rośliny są mało wrażliwe na trujące działanie siarkowodoru.

Ze względu na występowanie w stanie rodzimym siarka znana była człowiekowi już od czasów najdawniejszych. Odgrywała bardzo dużą rolę w teoretycznych spekulacjach alchemików średniowiecznych. Za pierwiastek została uznana dopiero przez Lavoisier a.

Różnice w zachowaniu się siarczków różnych metali wobec kwasów wynikają z różnych wartości ich iloczynów rozpuszczalności (§ 52). Wartości te dla niektórych siarczków kationów dwuwartościowych podaje tablica 39.

W przeciwieństwie do analogicznego tlenku fosforu, bezwodnik arsenowy (ciężar cząst. 229,82), nie może być otrzymany drogą bezpośredniego łączenia pierwiastków, lecz jedynie przez odwodnienie kwasu arsenowego. Jest to biała masa o gęstości 4,1 g/cm3, rozpływająca się na powietrzu wskutek przyciągania wody, z którą łączy się dając kwas arsenowy.

Warunki równowagi obu faz stałych siarki, a także fazy ciekłej i gazowej przedstawione są na rysunku 89. Krzywa AB wyobraża krzywą prężności pary nad siarką a, krzywa BC — nad siarką P, wreszcie krzywa CD — nad siarką ciekłą. Punkt B jest punktem potrójnym, podającym warunki współistnienia siarki a, siarki p i pary siarki. Punkt C (119°C) odpowiada równowadze pomiędzy siarką p, siarką ciekłą i parą. Krzywe BE i CE, wychodzące z tych punktów, przedstawiają: pierwsza — zależność temperatury przemiany siarki n w P od ciśnienia, druga takąż zależność temperatury topnienia siarki P. Obie te krzywe spotykają się w punkcie E, stanowiącym nowy punkt potrójny, którego współrzędne (151°C, 1288 at) podają warunki współistnienia siarki «, siarki (1 i siarki ciekłej z wyłączeniem pary siarki. Obszar istnienia siarki (5 jako fazy trwałej jest więc ograniczony ze wszystkich stron przez krzywe BC, CE i BE. Powyżej temperatury 151°C i pod ciśnieniem ponad 1288 at istnieć może jako faza stała tylko siarka a. Krzywa EF podaje zależność temperatury topnienia tej odmiany od ciśnienia.

Fosfor występuje, podobnie jak siarka, w kilku odmianach alotro- powych. Najczęściej spotykaną odmianą jest tzw. fosfor biały, substancja bezbarwna, przeświecająca, miękka jak wosk. W wodzie i ai- koholu jest on prawie nierozpuszczalny, nieco rozpuszcza się w eterze, łatwo — w trójchlorku fosforu, chlorku siarki i siarczku węgla. Z ostatniego z wymienionych rozpuszczalników fosfor wydziela się po odparowaniu w postaci kryształów układu regularnego o połysku diamentowym. W 44°C fosfor biały topi się, a w 280°C wrze pod zwykłym ciśnieniem. Gęstość jego pary w temperaturach do 800°C wskazuje na wzór cząsteczki P4 powyżej tej temperatury następuje częściowy rozpad na cząsteczki dwuatomowe. Cząsteczka P/, ma kształt regularnego tetraedru z atomami fosforu na narożach.

Poza amoniakiem azot tworzy z wodorem jeszcze dwa związki, hydrazyną i kwas azotowodorowy. Hydrazyna została otrzymana po raz pierwszy przez Curtiusa w 1889 r. drogą dość skomplikowanych przemian ze związków organicznych. Dopiero później Raschig podał znacznie prostszy sposób wytwarzania jej z substancji nieorganicznych. Sposób ten polega na utlenianiu amoniaku podchlorynem sodowym, NaOCl. Początkowo tworzy się tu chloroamid: NH3 + NaOCl = NH2C1 + NaOH. (I)

Gęstość pary w 80O°C odpowiada wzorowi podwojonemu AsO ze – wzrostem temperatury stopniowo maleje na skutek coraz dalej posuniętej dysocjacji na cząsteczki pojedyncze. Dysocjacja jest całkowita powyżej 1800°C.

Liczba zbadanych związków węgla z innymi pierwiastkami jest tak wielka, że przekracza przeszło dziesięciokrotnie liczbę związków wszystkich innych pierwiastków pomiędzy sobą. W związkach tych węgiel występuje prawie zawsze jako pierwiastek czterowartościowy. Wielką różnorodność związków zawdzięcza on głównie dużej skłonności jego atomów do łączenia się pomiędzy sobą wiązaniami kowalencyjnymi w łańcuchy zawierające nieraz po kilkadziesiąt atomów. Łańcuch węglowy stanowi jak gdyby szkielet cząsteczki, elektrony zaś walencyjne węgla, nie wchodzące w skład tych dubletów, wiążą atomy węgla z atomami innych pierwiastków (wodoru, tlenu, azotu, siarki, chlorowców itd.).