W ten sposób powstały pokłady tzw. guano, które służy.jako doskonały nawóz fosforowy, zawierający ponadto znaczne ilości związanego azotu. Pochodzenia organicznego jest też większość eksploatowanych obecnie złóż fosforytów na półwyspie Kola (ZSRR), w Afryce północnej (Marokko, Algier) oraz na Florydzie (USA). Jako najważniejszy składnik zawierają one fosforan trójwapniowy. W sposób podobny jak guano ' powstały i […]
Chlorowodór występuje w stanie gazowym w wyziewach niektórych wulkanów. Spotyka się go również w ilości około 0,3a/c w soku żołądkowym, gdzie odgrywa dużą rolę w pierwszym stadium procesu trawienia, a zarazem działa zabójczo na różne drobnoustroje, powodujące choroby przewodu pokarmowego, jak tyfus, dyzenteria, cholera i inne.
Azot jest gazem bez barwy, smaku i zapachu, trochę lżejszym od powietrza. Z gęstości wynika dla azotu ciężar cząsteczkowy 28, cząsteczka azotu składa się więc z dwóch atomów. Rozpuszczalność w wodzie jest mniejsza niż tlenu (23 cm:l w litrze wody w 0°C), wskutek czego powietrze rozpuszczone jest nieco bogatsze w tlen niż atmosferyczne.
W warunkach normalnych chlor jest gazem barwy zielonkawożółtej (stąd nazwa Xopo = żółtozielony) o charakterystycznej duszącej woni, działającym silnie na błony śluzowe. Jest prawie 2,5 raza cięższy od powietrza, dlatego może być zbierany i przechowywany przez krótki czas w otwartych naczyniach na dnie, skąd powoli tylko dyfunduje ku górze. Z gęstości jego (3,22 g/1 w […]
Dwutlenek azotu jest silnym środkiem utleniającym. Liczne pierwiastki, jak potas, fosfor, węgiel, siarka, palą się w nim podobnie jak w czystym tlenie. Mieszanina dwutlenku azotu i dwusiarczku węgla, CS-2, przez odpowiednie zapalenie może być doprowadzona do silnego wybuchu. Wodór wobec platyny lub rozdrobnionego niklu redukuje N02 na wodę i amoniak. W wodzie dwutlenek azotu rozpuszcza […]
Podczas działania białego fosforu na ogrzane roztwory silnych zasad powstaje obok fosforiaku odpowiednia sól kwasu podfosforawego (por. § 191). Sam kwas można wytworzyć w reakcji podwójnej wymiany pomiędzy jego solą barową a obliczoną ilością kwasu siarkowego: BatHgPOj), + H2S04 = BaS04 + 2H3POa, Ca(H2P02)2+ H.A4 = Ca0aO4 -i- 2H3P03-
Kwas podsiarkowy, H2S2OG, zwany dawniej kwasem dwutio- nowym, zawiera siarkę w pośrednim stopniu utlenienia pomiędzy kwasem siarkawym a siarkowym. Jest znany jedynie w roztworach wodnych oraz pod postacią soli: podsiarczanów (dwutionianów). Sole te otrzymać można przez działanie na kwas siarkawy niezbyt silnymi środkami utleniającymi, jak tlenkiem żelazowym, kobaltowym lub najlepiej dwutlenkiem manganu: – 2SOa + […]
Fosfor należy do pierwiastków dość pospolitych i tworzy około 0,12% skorupy ziemskiej, zajmując wśród innych pierwiastków 12 miejsce (tabl. 1, § 6). W stanie naturalnym spotyka się go wyłącznie w postaci związków tlenowych, wywodzących się od pięciotlenku fosforu. Pierwotnym minerałem fosforowym, występującym w niewielkich ilościach niemal we wszystkich skałach wybuchowych, rzadko jednak tworzącym bogatsze złoża, […]
Arsenowodór, ciężar cząst. 77,93, powstaje przez działanie wodoru atomowego na związki arsenu w kwaśnym roztworze, jako gaz bezbarwny, silnie trujący, o niemiłym zapachu, przypominającym czosnek. W większych ilościach otrzymać go można działając kwasami na niektóre arsenki, np. na arsenek cynkowy, Zn3As2- Arsenowodór ma względem powietrza gęstość 2,70, skrapla się w — 55°C i zestala w […]
Bromowodór może być zasadniczo otrzymywany takimi samymi metodami jak chlorowodór, tj. przez syntezę z pierwiastków lub też przez działanie kwasu siarkowego na bromki. Synteza z pierwiastków odbywa się w obecności rozdrobnionego węgla aktywnego (§ 217) jako katalizatora. Druga metoda w zastosowaniu do bromowodoru jest niepraktyczna, gdyż powstający w reakcji HBr zostaje przez stężony kwas siarkowy […]
Z powodu obecności samozapalnego fosforowodoru ciekłego w fosfo- riaku otrzymanym jedną z dwu pierwszych spośród podanych wyżej metod, również i surowy fosforiak zapala się samorzutnie na powietrzu już w zwykłej temperaturze. Przepuszczając go przez alkohol lub też oziębiając lodem można usunąć zeń fosforowodór ciekły, a tym samym pozbawić go samozapalności w zwykłej temperaturze.
Najprostszym węglowodorem jest metan, CH/„ ciężar cząst. 16,04. Tworzy się on podczas rozkładu błonnika (celulozy) bez dostępu powietrza. Dlatego spotyka się go w pokładach węgla kamiennego, zwłaszcza chudego („gaz kopalniany”). Czasem nagromadzony w głębi ziemi metan zmieszany z innymi gazami wydostaje się przez szpary skorupy ziemskiej na powierzchnię, tworząc samodzielne źródła gazu ziemnego (Stany Zjednoczone, […]
Ciężar cząst. 46,008 (92,016), tt. = -11,2°C, tw. = -żl.lSC, dco“ = 1,493 g/cm3. Dwutlenek azotu powstaje przez połączenie tlenku azotu z tlenem w niezbyt wysokich temperaturach. Występuje on również obok tlenku (NO) wśród produktów katalitycznego spalania amoniaku:
Kwas nadtlenodwusiarkowy (nadsiarkowy), H2S2OS i nad- tlenodwusiarczany (nadsiarczany). Podczas elektrolizy stężonych roztworów (40—50°/o) kwasu siarkowego w niskiej temperaturze pomiędzy elektrodami platynowymi przy odpowiednio dużej gęstości prądu na anodzie można otrzymać kwas nadtlenodwusiarkowy o wzorze HoSOg, zwany zwykle kwasem nadsiarkowym. Sole jego, nadtlenodwusiarczany (nadsiarczany), zwłaszcza dobrze krystalizujące sole potasową i amonową, otrzymuje się przez elektrolizę roztworów […]
