Klasyfikacja związków węgla. Węglowodory cz. II

Węglowodory o łańcuchach otwartych bez wielokrotnych wiązań noszą nazwę alkanów (dawniej węglowodorów parafinowych lub krótko parafin). Skład ich daje się przedstawić wzorem ogólnym C„H2n+2, gdzie n może przybierać wartości od 1 do 60 i więcej. Pod względem własności chemicznych są one bardzo do siebie podobne. Rozdzielenie ich mieszanin można osiągnąć opierając się na różnicach ich własności fizycznych, w pierwszym rzędzie temperatur wrzenia i krzepnięcia. Węglowodory o najmniejszej liczbie atomów węgla w cząsteczce są w zwykłej temperaturze gazami te, których cząsteczki zawierają większą liczbę atomów — cieczami lub substancjami stałymi.

Nazwą alkenów (olefin) określa się węglowodory zawierające w cząsteczce jedno wiązanie podwójne. Przy tej samej liczbie atomów węgla zawierają one o 2 atomy wodoru mniej niż alkany (wzór ogólny CnH2n)- Jeszcze mniejsza jest zawartość wodoru w węglowodorach o wiązaniu potrójnym (CnH2, 2)- Należące do tego szeregu węglowodory nazywane są alkinami (acetylenami). Łańcuch węglowy cząsteczki węglowodoru zawierać może więcej niż jedno wiązanie wielokrotne. Zawartość wodoru w takich węglowodorach jest odpowiednio mniejsza.

Alkeny i alkiny oraz inne połączenia o podobnie zbudowanym łańcuchu węglowym mogą przechodzić w alkany lub ich pochodne przez przyłączenie .odpowiedniej liczby atomów wodoru lub innych pierwiastków. Stąd nazywano je dawniej połączeniami „nienasyconymi”.

Spośród węglowodorów cyklicznych szczególne znaczenie mają związki o wzorze ogólnym CnH2„_c. Zawierają one w cząsteczce sześcioczlo- nowy pierścień węglowy, ewentualnie z łańcuchami bocznymi. Pomimo stosunkowo małej zawartości wodoru nie mają one charakteru związków nienasyconych i swoim zachowaniem się chemicznym różnią się wybitnie od węglowodorów o łańcuchach otwartych. Z powodu dość przyjemnego zapachu węglowodory te oraz pochodzące od nich inne związki otrzymały nazwę aromatycznych. Typowym ich przedstawicielem jest benzen CoH,, występujący wraz z innymi związkami aromatycznymi w smole pogazowej (§ 216).