Monthly Archives Wrzesień 2017

Pod względem chemicznym diament jest w zwykłej temperaturze substancją zupełnie bierną, odporną na działanie najenergiczniejszych nawet odczynników. W temperaturach wyższych ulega działaniu gazowego fluoru oraz tlenu. W czystym tlenie spala się w 800cC na dwutlenek węgla, wydzielając przy tym znaczne ilości ciepła (94,555 kcal/g-at = 7873 cal/g). Okazy zanieczyszczone pozostawiają niekiedy spore ilości popiołu. Ogrzany silnie bez dostępu powietrza, diament przechodzi w inną odmianę alotropową węgla — grafit.

Katalizatory stałe, wywierające wpływ na szybkość reakcji gazowych, noszą nazwę substancji kontaktowych lub krótko kontaktów. Stąd opisywana metoda otrzymywania trójtlenku siarki, a dalej kwasu siarkowego znana jest pod nazwą metody kontaktowej.

Sieć przestrzenna krystalicznego pięciochlorku fosforu zbudowana jest z jonów PCl o budowie tetraedrycznej i PCljr o oktaedrycznym ułożeniu anionów Cl-. Odległość P—Cl w pierwszych wynosi 1,98 A, w drugich —ł2,06 A. Natomiast w sieci przestrzennej analogicznego bromku PBr.-, występują jako elementy budowy jony PBr i Br-.

Dwutlenek selenu, Se02, powstaje podczas spalania selenu w powietrzu lub w czystym tlenie jako substancja stała, bezbarwna, o gęstości 3,954 g/cm3 w 16°C. Ogrzany do 315°C nie topiąc się przechodzi bezpośrednio w stan pary. Pod zwiększonym ciśnieniem może być stopiony w 340°C. Bardzo łatwo rozpuszcza się w wodzie tworząc kwas selenawy.

W przeciwieństwie do kwasu chlorowego i bromowego HJO3 daje się po odparowaniu wydzielić z roztworu w postaci bezbarwnych, połyskujących kryształów, nadzwyczaj łatwo rozpuszczalnych w wodzie (310 cz. HJ03 w 100 cz. wody w 16°C). Wodne roztwory zachowują się jak roztwory mocnego kwasu jednozasadowego. Mimo swej dość dużej trwałości, kwas jodowy jest środkiem utleniającym niewiele słabszym od analogicznych kwasów chloru i bromu. To utleniające działanie wyraża się między innymi w tym, że po zmieszaniu 1 objętości roztworu kwasu jodowego z 5 objętościami roztworu jodowodoru o tym samym stężeniu molowym następuje wydzielenie całkowitej ilości jodu w stanie wolnym: HJ+V03 + 5HJ-I = 3JL + 3HaO.

Własności. Tlenek węgla jest gazem bezbarwnym i bezwonnym, nieco lżejszym od powietrza. Nie daje się skroplić w zwykłej temperaturze, lecz jedynie po oziębieniu poniżej . — liCbC. W wodzie rozpuszcza się nieznacznie {33 cm3/! wody w 0°C, 23 cm:Vl wody w 20°C), lepiej w alkoholu (204 cm:Vl).

Przez ogrzewanie do wyższych temperatur substancji bogatych w węgiel, np. różnych rodzajów węgla kamiennego, ulegają one rozkładowi z wydzieleniem grafitu. Obecność tlenków metali oraz dwutlenku krzemu sprzyja temu procesowi. Na tym oparta jest metoda Achesona sztucznego wytwarzania grafitu, służącego głównie jako materiał do wyrobu elektrod do lamp łukowych. Węgiel kamienny zawierający pewną ilość substancji mineralnych (popiołu) poddaje się w piecu elektrycznym działaniu wysokich temperatur. W podobny sposób powstaje też tzw. węgiel retortowy, tworzący się w retortach podczas procesu destylacji rozkładowej węgla (por. § 216) wskutek rozkładu lotnych produktów destylacji w zetknięciu z gorącymi ściankami retort. Składa się on z drobniutkich kryształków grafitu. Wreszcie i sadze, powstające podczas niecałkowitego spalania różnych substancji organicznych i osiadające np. na zimnej powierzchni przedmiotów wprowadzonych do kopcącego płomienia gazu świetlnego lub jeszcze lepiej acetylenowego, składają się również z grafitu w stanie silnego rozdrobnienia. Sadze stosowane są jako czarny barwnik do wyrobu farb malarskich, tuszu, pasty do butów itp.

Związków jodu z siarką dotychczas nie udało się wyodrębnić. Bardzo nietrwały jodek siarki o przypuszczalnym wzorze S2J2 tworzy się prawdopodobnie podczas przepuszczania cichych wyładowań elektrycznych przez mieszaninę par jodu i siarki.

Reakcja jest odwracalna, gdyż trójsiarczek antymonu rozpuszcza się na gorąco w niezbyt rozcieńczonym kwasie solnym. Rozpuszczają go również roztwory siarczków, wodorotlenków i węglanów litowców oraz siarczku amonowego (lecz nie węglanu amonowego, co pozwala oddzielić siarczek antymonawy od arsenawego, por. § 205), Powstają przy- tym tioantymoniny (I), ewentualnie obok antymoninów (II). Sb2S3 + 3S2- = 2[8bS3]3“, Sb2S3 + 6OH“ = 3HaO -b [SbSa]- + [SbOJ-.

Z odparowanego roztworu krystalizuje po oziębieniu pięciohydrat w postaci bezbarwnych słupów trójskośnych. Rozpuszcza się klarownie tylko wobec pewnego nadmiaru wolnego kwasu azotowego. W czystej wodzie ulega częściowej hydrolizie, przy czym powstaje zasadowy azotan BiON03 (azotan bizmutylu), jako biały krystaliczny osad, trudno rozpuszczalny w wodzie. Zależnie od warunków zewnętrznych reakcji (temperatura, stężenie kwasu) ilościowy skład osadu nieco się zmienia, obok azotanu bizmutylu powstają bowiem inne azotany zasadowe bizmutu. Osad, wytworzony w sposób ściśle przepisany (podazotan bizmutu, bismutum subnitricum lub też magisterium bismuti), używa się w lecznictwie przeciwko pewnym chorobom organów trawiennych, m. in. przeciwko dyzenterii i cholerze.