You are here: Home > Chemia nieorganiczna > Opis działania chloru

Opis działania chloru

Mając na względzie duże powinowactwo chloru do wodoru, łatwo zrozumieć, że chlor może odbierać wodór ze związków z innymi pierwiastkami. W ten sposób terpentyna, będąca mieszaniną kilku związków węgla z wodorem (węglowodorów) o ogólnym składzie CioHje, wkraplana do naczynia napełnionego chlorem, zapala się, przy czym zawarty w niej wodór łączy się z chlorem, a węgiel wydziela się w postaci grubych płatków sadzy: C10Hie + 8C12 = 16HC1 + 10C.

Nawet woda, pomimo dużego powinowactwa wodoru do tlenu, ulega powoli działaniu rozpuszczonego w niej chloru (por. wyżej), przy czym powstaje chlorowodór i kwas podchlorawy. Reakcja jest odwracalna i prowadzi do stanu równowagi:

HaO + ClIICl – IICIO, który w temperaturze pokojowej jest przesunięty całkowicie w lewą stronę równania. Jednakże kwas podchlorawy jest związkiem bardzo nietrwałym i szczególnie pod wpływem światła ulega rozpadowi na chlorowodór i tlen, wydzielający się w postaci gazowej. Ostatecznie więc woda chlorowa po dłuższym przechowywaniu zmienia się na rozcieńczony roztwór chlorowodoru: 2II20 + 2C12 iHCl |- O.

Chlor działa silnie utleniająco na wiele substancji organicznych, powodując ich zniszczenie. Liczne barwniki organiczne ulegają w ten sposób odbarwieniu. Na tym utleniającym działaniu chloru na barwniki polega zastosowanie jego jako taniego środka do bielenia tkanin. Chlor jednak działa niszcząco również i na samą substancję włókna bielonego, zwłaszcza włókien pochodzenia zwierzęcego (wełna, jedwab, pióra). Dlatego do bielenia tych materiałów stosuje się inne środki utleniające (np, nadtlenek wodoru), z włókien zaś roślinnych (len, bawełna, juta, papier) resztki chloru, które po skończonym bieleniu nieraz bardzo uporczywie trzymają się tkaniny, powinny być starannie usunięte. Osiąga się to przez działanie tiosiarczanu sodowego, NaSO, noszącego wskutek tego w handlu nazwę antychloru (por. § 157).

Obok chloru stosuje się do bielenia duże ilości podchlorynów, których produkcja stwarza znaczne zapotrzebowanie na chlor gazowy.

Chlor jest też stosowany jako bardzo skuteczny, choć niezbyt przyjemny w użyciu i ograniczony w zastosowaniu środek odkażający (np. do odkażania wody wodociągowej, czyszczonej w filtrach, § 31).

Wśród dalszych zastosowań można wymienić wytwarzanie niektórych rozpuszczalników tłuszczów, wosków i in., jak czterochlorek węgla CCI4 („tetra”) i trójchloroetylen („tri”) CHCl=CCh. W pierwszej wojnie światowej chlor gazowy został zastosowany jako pierwszy gaz bojowy, co prawda, wkrótce wyrugowany przez inne, skuteczniejsze środki walki chemicznej. Wśród tych ostatnich stosowane były jednak liczne związki chloru (fosgen, iperyt, luizyt). Toteż jako surowiec do wytwarzania środków walki chemicznej chlor posiadał duże znaczenie.

Leave a Reply