You are here: Home > Chemia nieorganiczna > Kwas siarkawy i siarczyny cz. II

Kwas siarkawy i siarczyny cz. II

Kwas siarkawy, jego bezwodnik oraz siarczyny działają reduku- jąco. Roztwory ich ulegają powolnemu utlenianiu już pod wpływem tlenu z powietrza, przy czym tworzy się kwas siarkowy lub siarczany. Obecność soli niektórych metali ciężkich, jak manganu, żelaza, niklu, a zwłaszcza kobaltu, wywiera na ten proces silne działanie katalizujące. Siarczyny ulegają również utlenieniu pod działaniem nadmanganianów, dwutlenku manganu, chromianów, jodanów i in. Ostatnio wymieniona reakcja, jak to wykazał L a n d o 11, przebiega w trzech kolejnych stadiach:

– 1) jodan w powolnej reakcji zostaje zredukowany do jodku z równoczesnym utlenieniem siarczynu na siarczan: J03_ + 3HS03- = J + 3HSO

– 2) powstały jodek reaguje natychmiast z nie zużytym jodanem, dając wolny jod: J03 + oj – + OH — 3J2 + 3H2G

– 3) jod zaś ulega wnet redukcji przez nie zużyty siarczyn z powrotem na jodek: J2 + HSOs 4 H3C) = 2J- + HSOr 4 ?H+.

Dopóki roztwór zawiera jeszcze nie utleniony siarczyn, wydzielenie wolnego jodu nie występuje. Dopiero gdy już cały siarczyn zostanie zużyty, a roztwór zawiera jeszcze nadmiar jodanu, powstaje 'jod łatwy do rozpoznania w reakcji z kleikiem skrobiowym (por. § 134). Moment pojawienia się wolnego jodu zależy od stężenia substancji reagujących oraz od temperatury. Opisana reakcja Landolta nadaje się więc dobrze do celów demonstracyjnych dla wykazania wpływu stężenia i temperatury na szybkość przemiany chemicznej.

Na redukującym działaniu siarczynów, przede wszystkim wodoro- siarczynu sodowego („bisulfitu”) polega zastosowanie ich roztworów do bielenia tkanin wełnianych, lnianych, jutowych, piór, a szczególnie słomy. Barwniki organiczne przechodzą wskutek redukcji w substancje bezbarwne, łatwo rozpuszczalne w wodzie (tzw. leukozwiązki od Xeuxoę = biały). Bielenie dwutlenkiem siarki różni się więc zasadniczo od bielenia chlorem i podchlorynami, które powodują całkowite zniszczenie barwnika wskutek utlenienia (por, § 120).

Leave a Reply