Otrzymywanie i własności metalu – antymon cz. II

Antymon jest to metal o silnym połysku srebrzystobiałym, niezbyt twardy i tak kruchy, że łatwo daje się sproszkować w moździerzu. Jak na metal, jest dość słabym przewodnikiem ciepła i elektryczności.

Antymon topi się w 630°C, wrze w 1640°C, lecz już w temperaturach znacznie niższych ma dostrzegalną prężność pary. Gęstość pary poniżej 1500°C wskazuje na cząsteczki czteroatomowe, które w wyższych temperaturach rozpadają się na dwuatomowe, a dalej na pojedyncze atomy:

Rozpad ten jest praktycznie całkowity powyżej 2000°C. Poza antymonem metalicznym, będącym jedyną trwałą odmianą alotropową tego pierwiastka, znanych jest jeszcze kilka innych, które jednak dają się otrzymać tylko w warunkach specjalnych. Antymon żółty powstaje gdy w — 100°C działać tlenem na ciekły antymonowodór. Jest on nieco rozpuszczalny w dwusiarczku węgla i pod względem struktury krystalicznej stanowi zupełny odpowiednik żółtego arsenu i białego fosforu. Jest tak nietrwały, że już około — 80°C, nawet bez dostępu światła, przechodzi w inną odmianę, antymon czarny. Tę samą odmianę można również otrzymać wprost z antymonowodoru, działając na niego tlenem w —40°C lub też przez silne oziębienie pary antymonu. Odmiana ta jest czarnym, bezpostaciowym proszkiem o gęstości 5,3 g/cm3, ulegającym na powietrzu samorzutnemu utlenieniu, a po ogrzaniu przechodzącym w antymon metaliczny. Tak zwany antymon wybuchowy, dający się otrzymać drogą powolnej elektrolizy chlorku antymonawego w kwasie solnym pomiędzy katodą platynową a anodą z antymonu, przedstawia podobnie jak antymon czarny odmianę bezpostaciową, zawierającą zwykle pewne ilości chlorku. Wskutek potarcia, np. ostrzem gwoździa, antymon wybuchowy przekształca się na metaliczny, ogrzewając się przy tym wskutek wydzielania dużych ilości ciepła krystalizacji. Przez ogrzanie do 200°C następuje silny wybuch. .

Na powietrzu w zwykłej temperaturze antymon nie ulega utlenieniu i zachowuje swój połysk. Ogrzany powyżej temperatury topnienia spala się na trójtlenek, SbOs. Para wodna utlenia go powoli w temperaturze czerwonego żaru, Z fluorowcami reaguje energicznie już na zimno z siarką, selenem i tellurem po stopieniu.

Antymon nie ulega w zwykłej temperaturze działaniu kwasów, nawet stężonych. Rozpuszcza się na gorąco w wodzie królewskiej, dając pięciochlorek. Kwas siarkowy stężony przeprowadza go w siarczan z wydzieleniem SO2. Kwas azotowy działa utleniająco i zależnie od stężenia tworzy trójtlenek, Sb203, lub pięciotlenek, StOg w postaci uwodnionej.

Metaliczny antymon znajduje zastosowanie głównie jako składnik licznych stopów z innymi metalami, które przez dodatek antymonu uzyskują dość znaczną twardość. Stopy te będą omówione łącznie z- odpowiednimi metalami. W związkach antymon, podobnie jak jego homologi, fosfor i arsen, występują z wartościowością —3, +3 i +5