Występowanie i otrzymywanie – fosfor

Fosfor należy do pierwiastków dość pospolitych i tworzy około 0,12% skorupy ziemskiej, zajmując wśród innych pierwiastków 12 miejsce (tabl. 1, § 6). W stanie naturalnym spotyka się go wyłącznie w postaci związków tlenowych, wywodzących się od pięciotlenku fosforu. Pierwotnym minerałem fosforowym, występującym w niewielkich ilościach niemal we wszystkich skałach wybuchowych, rzadko jednak tworzącym bogatsze złoża, jest apatyt, 3Ca,i(P04)2 Ca(F,Cl)2- Przez wietrzenie tego minerału powstaje fosforan trójwapniowy, CaPO, znajdujący się zawsze w niewielkich ilościach w glebie, skąd pobie- – rają fosfor rośliny, stanowi on bowiem niezbędny składnik wszystkich organizmów żywych. Rośliny gromadzą go głównie w ziarnach i owocach. Gdy np. sucha substancja słomy pszennej zawiera około 0,28% fosforu, to w ziarnach pszenicy zawartość jego dochodzi do 0,95%. Organizm ludzki oraz wyższych kręgowców gromadzi znaczne ilości fosforu, przede wszystkim w kościach. Masa kostna zawiera do 66% fosforanu trójwapniowego. Poza tym fosfor wchodzi w skład proto- plazmy, zwłaszcza jąder komórkowych, a także tkanki nerwowej i mózgowej. Fosfor znajduje się tam głównie w postaci złożonych związków organicznych, lecytyn, zawierających w swym składzie chemicznie związany kwas fosforowy. Stosunkowo bogate w fosfor są też odchody wyższych zwierząt i ptaków. W miejscach, gdzie nagromadzają się duże ilości tych odchodów, jak np. na skałach nadmorskich w niektórych okolicach wybrzeża peruwiańskiego, zawarta w nich substancja organiczna ulega rozkładowi, przez co wzrasta zawartość fosforanu.