Tlenki i kwasy tlenowe selenu

Dwutlenek selenu, Se02, powstaje podczas spalania selenu w powietrzu lub w czystym tlenie jako substancja stała, bezbarwna, o gęstości 3,954 g/cm3 w 16°C. Ogrzany do 315°C nie topiąc się przechodzi bezpośrednio w stan pary. Pod zwiększonym ciśnieniem może być stopiony w 340°C. Bardzo łatwo rozpuszcza się w wodzie tworząc kwas selenawy.

Kwas selenawy, HjSeO, może być otrzymany nie tylko wyżej podanym sposobem, lecz również przez rozpuszczenie czerwonego selenu w rozcieńczonym kwasie azotowym. W odróżnieniu od kwasu siarkawego, H2Se03 może być wyodrębniony w stanie czystym jako substancja stała, bezbarwna, o gęstości 3,007 g/cm3 (15°C), która w suchym powietrzu traci wodę, przechodząc w dwutlenek. Jest to kwas dwuzasa- dowy o średniej mocy (K[ —4-10 ), tworzy wiec dwa szeregi soli, zwanych seleninami, z których tylko sole li łowców rozpuszczają się w wodzie.

Zarówno dwutlenek selenu, jak i kwas selenawy i jego sole dają się łatwo zredukować na wolny selen, działają więc utleniająco. Redukcję tę przeprowadza się zwykle dwutlenkiem siarki: – 2SO2 + HgSeOg 4- HaO = 3I-I2Sf)4 – Se.

Również i inne substancje redukujące, jak jodowodór, siarkowodór, sole hydrazonowe (§ 172), podsiarczyny itd., wydzielają z roztworów kwasu selenawego bezpostaciowy selen.

Silne środki utleniające, jak np, kwas chlorowy, przeprowadzają kwas selenawy w kwas selenowy, IRSeO/,, tworzący masę bezbarwną krystaliczną, topiącą sic w 57°C. Jest to silny kwas dwuza- sadowy, przypominający pod każdym względem kwas siarkowy. Bardzo łatwo rozpuszcza się w wodzie, z którą tworzy dwa hydraty: H2SeO,i H20 (tt. 26°C) i H2SeO/, 4H20 (tt. „51,7°C). Jest jednak mniej trwały od kwasu siarkowego: podczas ogrzewania, rozpada się łatwo na dwutlenek selenu, tlen i wodę. Stąd działa silniej utleniająco niż HjSO. Wydziela np. wolny chlor z chlorowodoru: H2Se04 + 2HC1 = li2Se()3 f 11,0 – 01,.