Polon i jego związki

Polon, zajmujący ostatnie miejsce w rodzinie siarkowców, był historycznie pierwszym spośród pierwiastków silnie promieniotwórczych, odkrytych przez małżonków Curie w 1898 r. Wobec dość krótkiego okresu półtrwania (138,4 dnia) nie był dotychczas otrzymany w większych ilościach. Mimo to udało się poznać ogólne jego własności. Pod względem chemicznym wykazuje on podobieństwo z jednej strony do telluru należącego do tej samej grupy, z drugiej zaś do swego sąsiada w układzie okresowym — bizmutu z grupy V (1. at. 83),

Polon metaliczny otrzymany został w dwóch odmianach alotropo- wych. Odmiana trwała poniżej 75°C (oc-Po) przedstawia prostą sieć sześcienną z odległością pomiędzy sąsiednimi atomami a = 3,34 A (rys. 96). Obliczona stąd gęstość polonu wynosi ci = 9,35 g/cm:J. Powyżej 75°C trwała jest odmiana romboedryczna (f)-Po, a = 3,36 A, cp = 98°13′, rys. 96).

Własności metaliczne występują u polonu w silniejszym stopniu niż u telluru. Zdołano wprawdzie stwierdzić tworzenie się polonowodoru, PoH2, lecz jest on jeszcze mniej trwały od tellurowodoru. Tlenek polonu, PoCb, powstaje przez bezpośrednie łączenie pierwiastków w 250 — 300°C jako proszek barwy żółtej, a w grubszych warstwach — ceglasto- czerwonej o gęstości 8,96/010″, sublimujący w 885°C. Krystalizuje w układzie tetragonalnym. Odpowiedni wodorotlenek PO(OH)4 ma charakter amfoteryczny w wodzie jest prawie nierozpuszczalny (iloczyn rozpuszczalności [Po4] [OH-]4 jest rzędu 10 3′). W kwasie solnym rozpuszcza się zarówno tlenek, jak i wodorotlenek tworząc chlorek, P0CI4. Chlorek ten można otrzymać również przez działanie chlorem na metal albo też czterochlorkiem węgla lub pięciochłorkiem fosforu na Po02. Ma on barwę jaskrawożółtą, topi się w 3000, wrze w 390°, W wodzie ulega hydrolizie. Z chlorkami metali jednowartościowych tworzy chloropo- loniany o wzorze ogólnym MT,PoClr.

Przez redukcję stałego P0CI4 tlenkiem węgla lub siarkowodorem w 150°C albo też dwutlenkiem siarki w temperaturze pokojowej powstaje PoCl2 o barwie różowej, który w roztworze w krótkim czasie utlenia się z powrotem do PoCb,.

Otrzymano też bromek, PoBr1t o barwie karminowoczerwonej i j od e k, P0J4, o barwie czarnej, nierozpuszczalny w wodzie. Podobnie jak chlorek, tworzą one z halogenkami pierwiastków I grupy sole kompleksowe o wzorze ogólnym M2PoX0.

Również z innymi kwasami mocnymi (H2SO4, HN02) dwutlenek polonu tworzy sole. Siarczek PoS, powstający pod działaniem siarkowodoru na sole Po4+ lub Po2, jest nierozpuszczalny w wodzie (iloczyn rozpuszczalności 1 = 5,5 10 2i)), rozpuszcza się natomiast w stężonym kwasie solnym, lecz nie w roztworze siarczku amonowego (podobieństwo do bizmutu).

Polon ulega przemianie u i przekształca się w rad G, niepromienio- twórczy izotop ołowiu o masie atomowej 206 (ołów uranowy), stanowiący końcowy człon szeregu uranowo-radowego (§ 102).