Bizmut metaliczny

Bizmut należy do pierwiastków rzadszych. Występuje niekiedy w postaci rodzimej obok kobaltu, ołowiu lub srebra. Poza tym większe znaczenie, jako substancje wyjściowe do otrzymywania preparatów bizmutu, mają: siarczek bizmutawy, Bi2S3 (bizmutyn, błyszcz bizmutowy), oraz szereg siarczków podwójnych z miedzią, ołowiem i srebrem tlenek Bi203 (ochra bizmutowa) i zasadowy węglan, (BiO)2CO:i (szpat bizmutowy). Głównymi miejscami występowania rud bizmutowych są Boliwia i Tasmania. Niewielkich ilości bizmutu dostarczają też Kanada, Chiny, Indie, z krajów europejskich zaś Saksonia.

Bizmut znany był już pod koniec wieków średnich (wiek XIV—XV). Nieco dokładniej zbadano go dopiero w XVIII w. W celu otrzymania metalicznego bizmutu poddaje się rudy tlenowe prażeniu, a następnie redukcji przez ogrzewanie z węglem w obecności topników. Rudy siarczkowe albo poddaje się prażeniu utleniającemu, . a następnie redukcji jak wyżej, albo też otrzymuje się z nich bezpośrednio bizmut przez działanie żelazem: Bi3S3 + 3Fe = 2Bi -f 3FeS.

Bizmut bywa też wyodrębniany ze szlamu anodowego, powstającego podczas elektrolitycznej rafinacji miedzi (§ 324) oraz ołowiu (§ 259, ustęp końcowy). Surowy bizmut otrzymany jednym z powyższych sposobów zawiera liczne zanieczyszczenia, przede wszystkim S, As, Sb, Pb, Fe, Co, Ni, niekiedy Cu i Ag. Większość domieszek usuwa się przez ponowne przetopienie z dostępem powietrza, podczas którego ulegają one utlenieniu. Gdy wymagana jest większa czystość, jak np. u bizmutu do wyrobu preparatów farmaceutycznych, rozpuszcza się surowy metal w kwasie azotowym, a otrzymany azotan oczyszcza przez krystalizację, po czym ponownie redukuje się go na metal.