Azotowe pochodne kwasu siarkowego

Do tej grupy związków należą prócz kwasu nitrozylosiarkowego i innych związków, tworzących się przejściowo podczas fabrykacji kwasu siarkowego metodą komorową (§ 151), również i niektóre inne związki, które otrzymuje się najczęściej działaniem kwasu azotawego na siarczyny i wodorosiarczyny. Gdy na 1 gramocząsteczkę kwasu azotawego działa się 3 gramocząsteczkami wodorosiarczynu, otrzymuje się sól kwasu nitrylotrójsulfonowego: /0 HSOaONa – 2T' + H SOaONa = 2HaO + N{SOsUa)„. OH II S020Na

Przez hydrolizę tej soli w podwyższonej temperaturze powstaje kolejno sól kwasu imidodwusulfonowego, HN = (S03Na)2, i amidosulfonowego, H2N S03Na. “ Ten ostatni kwas może być otrzymany działaniem amoniaku na kwas chlorosulfonowy:

Kwas amidosulfonowy jest substancją dość trwałą w zwykłej temperaturze, łatwo dającą się wydzielić z roztworu wodnego w postaci krystalicznej w stanie wysokiej czystości. Dlatego jest niekiedy używany w analizie miareczkowej jako substancja wzorcowa do sporządzania roztworów o dokładnie znanym stężeniu.

Chlorek sulfurylu z amoniakiem wytwarza dwuamid kwasu siarkowego, S02(NH-))], związek nie mający charakteru kwasowego. Działając kwasem azotawym na wodorosiarczyn w stosunku molowym 1 :2, otrzymuje się sól kwasu hydroksyloaminodwusulfonowego:

Na hydrolitycznym rozszczepieniu tej soli pod wpływem kwasu polega metoda Raschiga otrzymywania hydroksyloaminy (§ 174). Znane są też kwasy sulfonowe wywodzące się od hydrazyny, jak kwas hydrazynojednosulfonowy H2N NH SO3H oraz hydrazynodwusul- fonowy H03S NH NH SQ3H.