Kwas nadchlorowy, nadchlorany i siedmiotlenek chloru cz. II

Kwas nadchlorowy należy do najsilniejszych kwasów jednozasado- wych, Sole jego, nadchlorany, są przeważnie łatwo rozpuszczalne w wodzie, Pewien wyjątek stanowią nadchlorany: potasowy, rubidowy i ce- zowy, dość trudno rozpuszczalne na zimno, znacznie łatwiej na gorąco.

Z tego względu kwas nadchlorowy stosowany bywa w chemii analitycznej jako odczynnik na kationy tych metali. Nadchloran potasowy występuje w niewielkich ilościach w pokładach saletry chilijskiej. Jako substancja szkodliwa dla roślin, musi on być usunięty przez krystalizację przed użyciem saletry w charakterze nawozu mineralnego. Nadchloran amonowy znajduje pewne zastosowanie do fabrykacji materiałów wybuchowych. Nadchloran magnezowy stosuje się niekiedy jako środek osuszający zamiast pospolitszego, choć mniej skutecznego chlorku wapniowego.

Przez odwodnienie kwasu nadchlorowego pięciotlenkiem fosforu otrzymuje się bezwodnik tego kwasu, siedmiotlenek chloru CloCb, jako oleistą, bezbarwną, łatwo lotną ciecz (tw. 82°C), rozkładającą się z gwałtownym wybuchem po zetknięciu z płomieniem. Siedmiotlenek chloru nie reaguje z papierem, drewnem ani też z siarką lub fosforem, energicznie natomiast reaguje z jodem. W wodzie rozpuszcza się powoli, odtwarzając kwas nadchlorowy.

V o centralny atom (lub jon) chloru wiąże koordynacyjnie 4 atomy tlenu, położone na narożach regularnego czworościanu (por. strukturę cząsteczki CH4, rys, 53). Właśnie dzięki tej symetrycznej budowie jon CIO” jest trwalszy od anionów innych kwasów tlenowych chloru, zawiera- v jących mniej tlenu.

Przez działanie na nadchloran potasowy fluorem lub kwasem fluorosulfono- wym HSOaF (§ 159) i następne oddestylowanie otrzymuje się fluorek pcrchlorylu: KC104 + HSO3F = KIIS04 + C10,P.

Powstaje on też podczas elektrolizy nadchloranu w kwasie fluorowodorowym. Jest to gaz bezbarwny, skraplający się w -47°C, krzepnący w -146°C. Należy do tzw. halogenków kwasowych, których wzory wyprowadza się ze wzorów odpowiednich kwasów tlenowych przez zastąpienie jednej lub kilku grup OH przez atomy halogenów. Związki te (por. §§ 159, 198 i in.) przeważnie ulegają łatwo hydrolizie z utworzeniem odpowiedniego kwasu i halogenowodoru. Fluorek perchlorylu hy- drolizuje dopiero pod wpływem zasad, przy czym powstaje nadchloran i fluorek: ClOaF -|- 2 Oir = ClOi + F + HsO Znane są też analogiczne związki wywodzące się od kwasu chlorowego i bromowego: ClCtiF i BrOjF.