Własności chlorowodoru. Kwas solny. Woda królewska

Chlorowodór jest to gaz bezbarwny o ostrym, przenikliwym zapachu. Jest nieznacznie tylko cięższy od powietrza (gęstość względem powietrza wynosi około 1,27), co prowadzi do ciężaru cząsteczkowego około 36,5 i do wzoru HC1. W zwykłej temperaturze chlorowodór daje się skroplić samym tylko ciśnieniem na ciecz bezbarwną, nieco cięższą od wody (d = 1,187 g/cm3), wrzącą pod normalnym ciśnieniem w —85°C. Ani w stanie gazowym, ani jako ciecz chlorowodór prądu elektrycznego nie przewodzi. Ponieważ powłoka elektronowa chloru w cząsteczce HC1 ulega deformacji w daleko większym stopniu niż powłoka fluoru w cząsteczce HF, moment dipolowy cząsteczki HC1 jest znacznie mniejszy. Wobec tego skłonność do asocjacji u HC1 jest bardzo nieznaczna i występuje tylko w stanie ciekłym.

Jako związek, którego powstawaniu z pierwiastków towarzyszy wy- dzielnie dużych ilości energii, chlorowodór jest substancją bardzo trwałą, odporną na działanie wysokich temperatur. Dysocjacja na składniki następuje w dostrzegalnym stopniu dopiero powyżej 1400°K.

Również i wobec środków utleniających chlorowodór zachowuje się dość odpornie, ulega jednak działaniu silnych utleniaczy, jak dwutlenek manganu, nadmanganiany. W pewnych warunkach może też być utleniony tlenem z powietrza, co zostało wykorzystane do otrzymywania chloru (metoda D e a c o n a).

Chlorowodór jest chciwie pochłaniany przez wodę, co można zademonstrować za pomocą następującego doświadczenia (rys. 87). Kolba A, napełniona chlorowodorem, zamknięta jest korkiem, przez który przechodzi rurka z kranem lub ściskaczem K. Kolbę ustawia się dnem do góry, zanurzając wylot rurki do wody w zlewce. Po otwarciu kranu woda w zlewce chciwie chłonie chlorowodór przez rurkę. Wskutek tego w kolbie wytwarza się próżnia pod wpływem ciśnienia zewnętrznego woda ze zlewki gwałtownie wpada do kolby i w krótkim czasie zapełnia ją całkowicie.