Monthly Archives Marzec 2015

Jest to gaz bezbarwny, o charakterystycznym zapachu, skraplający się w 8°C, silnie trujący, stosowany podczas pierwszej wojny światowej jako bardzo niebezpieczny gaz bojowy.

Bezpośrednie spalanie naturalnych materiałów opałowych należy uważać w pewnym sensie za gospodarkę rabunkową. Można z nich bowiem otrzymać wiele cennych związków, które podczas spalania zostają bezpowrotnie stracone. W celu rocjonalnego wykorzystania poddaje się paliwo naturalne ogrzewaniu do wyższych temperatur bez dostępu powietrza. Proces ten znany jest pod niezupełnie trafną nazwą suchej destylacji lub destylacji rozkładowej węgla. Stosuje się go przede wszystkim do różnych rodzajów węgla kamiennego oraz drewna, lecz także, choć w mniejszym zakresie, do węgla brunatnego. Palne zaś składniki łupków bitumicznych mogą być w ogóle zużytkowane tylko za pośrednictwem suchej destylacji.

Dwutlenek węgla znajduje się w handlu w stanie skroplonym w butlach stalowych pod ciśnieniem powyżej 50 at. W przemyśle stosuje się go do wyrobu sody, także do fabrykacji wody sodowej, do gazowania piwa, wina itp. oraz w cukrownictwie do oczyszczania soku buraczanego przed krystalizacją cukru. W laboratorium używa się często dwutlenku węgla, gdy chodzi o przeprowadzanie procesów w atmosferze chemicznie nieczynnego gazu. W stanie stałym C02 służy do wytwarzania niskich temperatur (,,suchy śnieg”). Ponieważ jednak stały dwutlenek węgla jest złym przewodnikiem ciepła, miesza się go z cieczą, zachowującą ciekłą postać w temperaturze sublimacji CO2, najczęściej z eterem lub acetonem. Jako substancja pochłaniająca podczas parowania spore ilości ciepła, dwutlenek węgla znajduje też zastosowanie do wypełniania gaśnic ręcznych.

Tellurowodór, H2Te, nie może być otrzymany przez bezpośrednie łączenie pierwiastków ze znaczniejszą wydajnością, gdyż jest jeszcze silniej endotermiczny (ciepło tworzenia się wynosi — 34,2 kcal/g-cz.) i mniej trwały w zwykłej temperaturze niż selenowodór. Otrzymuje się go przez hydrolizę tellurku glinowego, AlaTe3, lub też działaniem wodoru in statu ncscendi, który wydziela się elektrolitycznie' na elektrodzie tellurowej silnie chłodzonej. Jest gazem bezbarwnym o bardzo niemiłej woni, dającym się łatwo skroplić na ciecz o gęstości 2,650 g/cm3, wrzącą w — 1,8°C i krzepnącą w — 51°C. W stanie czystym ciekły tellu- rowodór jest bezbarwny, wskutek częściowego rozpadu barwi się jednak zawsze na żółtawo. Jest tak nietrwały, że ulega działaniu słabych nawet środków utleniających. Zapalony na powietrzu spala się na dwutlenek telluru i wodę.

Zarówno tlenek, jak i wodorotlenek bizmutawy łatwo rozpuszczają się w kwasach, tworząc związki o charakterze soli. W dość stężonych nawet roztworach mocnych zasad są one natomiast nierozpuszczalne. Tlenek bizmutawy ma więc zdecydowanie charakter zasady, zresztą niezbyt mocnej.

Min der (1940) stwierdził, że rad A będący źródłem promieni a (por. tabl. 25, § 102) ulega też w nieznacznej części przemianie ?> (0,03°/o). W wyniku tej przemiany powstaje pierwiastek o liczbie atomowej 85, przypadający na nie zajęte dotychczas miejsce układu okresowego u dołu rodziny fluorowców. Podobny uboczny rozpad został stwierdzony nieco później również dla toru A i aktynu A. Tworzące się przy tym ilości pierwiastka 85 są zbyt małe dla zbadania jego własności.

Brom jest obok rtęci jedynym pierwiastkiem występującym w zwykłej temperaturze w stanie ciekłym. Ciekły brom ma barwę ciemnobrunatną, prawie czarną. Działa on niszcząco na tkanki organiczne i na skórze wywołuje bolesne oparzenia. Prężność pary już w zwykłej temperaturze jest dość znaczna, w 58,8°C zaś osiąga wartość 1 atmosfery. Para jest zabarwiona na kolor czerwonobrunatny i odznacza się przenikliwym duszącym zapachem, jeszcze trudniejszym do zniesienia niż zapach chloru. Z gęstości par w niezbyt wysokich temperaturach wynika, że cząsteczka bromu składa sie z dwóch atomów. Dopiero powyżej 700°C rozpoczyna się w dostrzegalnym stopniu dysocjacja na pojedyncze atomy: Br22Br — 45,4 kcal.

Chlorek azotu, NCI3 powstaje jako łatwo lotny, żółtawy olej o gęstości 1,65 g/cm3 podczas działania podchlorynu sodowego na amoniak lub sól amonową: NH3 + 3NaOCl = NC13 + 3NaOH.